Çocukluk periyodunda görülen işitme kayıpları geç fark edildiğinde gelişim geriliği sorunu olarak karşımıza çıkabiliyor. Bu gelişim geriliği de akademik başarısızlığı ve toplumsal olarak toplumda yer edinememe problemini beraberinde getirebiliyor.
Bazen, sırf tek kulakta olan işitme kaybını anlamak sıkıntı olabiliyor. Meğer tek kulaktaki işitme kaybının bile çocuğun işitme yoluyla öğrenme kabiliyetini olumsuz etkileyebileceğini unutmamak gerekir. İşitme kayıplarının erken fark edilmesi, tanınması ve tahlil üretilmesi sayesinde bebek ve çocukların engelli birey olmaktan çıkarılıp ömrünü sağlıklı halde sürdürmesi sağlanabilir.
Çocukluk periyodu işitme kayıpları, genetik yani doğuştan olabileceği üzere okul öncesi ve okul çağında da ortaya çıkabiliyor. İşitme doğuştan hiç olmayabileceği üzere ağır, orta ve hafif seviyede işitme kayıpları ile karşılaşılabiliyor.
Gelişimsel bozuklukların yanı sıra sonradan kazanılmış işitme kayıpları da olabiliyor. Yenidoğan sarılığı, prematüre doğum, geniz eti büyüklüğü, alerji, sık sık üst teneffüs yolu enfeksiyonu geçirmek, orta kulakta sıvı birikimi, enfeksiyonlar, travmalar, ilaçlar ve yüksek gürültüye maruz kalmak işitme sıkıntılarına yol açabiliyor. Teşhis konulmamış doğumsal yahut çocukluk çağında gelişen işitme kayıpları çocuğun lisan, toplumsal, duygusal, bilişsel ve akademik gelişimini, hasebiyle ömür kalitesini olumsuz olarak etkiliyor.
Bebeklerde işitme kaybının en yaygın görülen nedeni gelişimsel (doğumsal) bozukluktur. İşitme kaybı teşhisinin doğumdan sonraki birinci 6-9 ay içerisinde konması ve erken aygıt ile eğitim sağlanması durumunda bu çocukların lisan ve konuşma gelişimleri olağan ya da olağana yakın duruma getirilebilir.
Öğretmenin farkındalığı çok değerli
Bilhassa bebeklerde işitme kaybının birinci altı ay içerisinde fark edilmesi ve erken tedavi durumunda çocukların lisan gelişimleri olağan ya da olağana yakın duruma getirilebiliyor. Ülkemizde işitme kaybının araştırılması her yeni doğan bebekte yapılıyor. 2004 yılında ulusal bir program olarak uygulanmaya başlanan “Yeni doğan İşitme Tarama Programı” her bebekte işitme taramasının yapılmasını, erken teşhis konulmasını ve işitme kaybının giderilmesi için seçeneklerin ortaya konmasını sağlıyor. Tarama programında işitme kaybı ortaya çıkmayan bebekte ve çocukluk periyodunda işitme kaybının erken fark edilmesinde anne ve babaların, yuva ve ilkokul öğretmenlerinin ve çocukla ilgilenen her bireyin farkındalığı büyük kıymet taşımaktadır.
Konuşma gelişimi işitme hakkında değerli bir gösterge!
Konuşma gelişimi işitme hakkında kıymetli fikirler verir. Her çocuk eşsiz olsa da, bebeklerde ve çocuklarda bağlantı gelişiminin genel kademeleri vardır: Örneğin; birinci 3 aya kadar bebek ani ve yüksek seslerde irkilir, tanıdık sesleri duyduğunda sakinleşir. 3-6 ay ortasında; ismi söylendiğinde yahut ortamda bir ses varlığında sizi görmese de başını çevirir, kendi kendine mırıldanma biçiminde sesler çıkarır. 6-9 ay ortasında; ismi söylendiğinde reaksiyon verir ve başını sesin istikametine çevirir.
Anne, baba, hayır, bay bay üzere kolay sözcükleri kavrayabilir. 10. ayda; bebekçe sesler, tek tek heceli sesler çıkarabilir ve konuşma gibisi seslere dönüşür. 12. ayda birkaç sözcük söyleyebilmelidir. 12-18 ay ortasında; kolay sözleri ve sesleri tekrarlar. Tanıdık objeleri işaret etmeye çalışır, kolay talimatları anlar, tanıdık hayvan seslerini taklit edebilir. Yedi yahut daha fazla söz kullanabilir. 18 aylık çocuğun konuşmasının yüzde 25’i anlaşılabilir olmalıdır. 18-24 ay ortasında; kolay cümleleri anlar, komutla tanıdık objeleri alır ve bedenin çeşitli kısımlarını gösterir.
20 ila 50 sözcüklük konuşulan söz hazinesine sahip olur ve kısa cümleleri kullanır. 2-3 yaş ortasında; 50-250 sözcük ile konuştuğu söz hazinesine sahiptir. Kolay iki sözcük içeren cümleler kullanır. Konuştuklarının birden fazla, her gün çocukla birlikte olmayan yetişkinler tarafından yüzde 50-75’i anlaşılır olmalıdır. Dudak hareketlerini görmeden, söylendiğinde bedenin birtakım kısımlarını işaret eder. 3 yaşından itibaren, çabucak hemen her şeyi tek sözle isimlendirir. Sizinle yahut oyuncaklarla sohbet eder. 450 sözlük bir söz dağarcığa sahiptir. 4 yahut 5 sözlük cümleler kurar, konuşmaları takip eder.
Çocuğun konuşmasının yüzde 75 ila yüzde 100’ü anlaşılır olmalıdır. 3- 5 yaş ortasında; günlük olarak isteklerini anlatır, hisleri yansıtır, bilgi verir ve sorular sorar. Okul öncesi yaştaki bir çocuk söylenenlerin neredeyse tümünü anlar. Sözcük hazinesi 1000 ila 2000 sözcüğe ulaşır. Karmaşık ve manalı cümleler kurar. Tüm konuşma net ve anlaşılabilir olmalıdır.
İşitme kaybının 10 sinyali
– Çocuğunuz seslere cevap ve reaksiyon vermiyorsa
– Konuşması geç ve konuşma gelişimi yaşına nazaran gerideyse
– Görüş alanı dışında konuşan şahısları ve sesleri fark etmiyorsa
– Televizyon yahut gibisi ortamlarda sesleri herkesten fazla açarak izliyorsa
– Düşük, orta yahut yüksek seslere olağandışı reaksiyon veriyorsa
– Tekrarlaması istendiğinde, sesleri karıştırıyor yahut yanlış söylem ediyorsa
– İsmi söylendiğinde ve seslenildiğinde karşılık ve reaksiyon vermiyor, dönüp bakmıyorsa
– Dikkatsiz görünüyor, okul çağında ise sınıfta derse iştiraki az, öğrenmesi geri ve muvaffakiyet seviyesinin düşük olduğunu düşünüyorsanız
– Lisan gelişiminde bozulma ve gerileme gözlüyorsanız- Telefondaki konuşma yahut soruları karşılıksız bırakıyorsa.
Çocukluk periyodunda işitme kaybının 10 kıymetli nedeni
– Doğumsal (genetik) iç kulak gelişim bozuklukları
– Baş ve yüzün yapısal anomalileri
– Prematüre (erken) doğum
– Yeni doğan sarılığı
– Kulak enfeksiyonları
– Yüksek ateşli hastalıklar, menenjit
– Düşme ve kazalara bağlı baş travması
– İç kulağa ziyanlı kimi ilaçların kullanılması
– Yüksek gürültüye maruz kalma
– Annenin gebelik devrinde geçirdiği ateşli hastalıklar
