Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Ağır Bakım Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Neslihan Alkış, Türkiye genelinde 61 merkezde cerrahi operasyona girecek 6 bin 100 hasta üzerinde araştırma yaptı. Kan merkezlerinin kaynaklarının verimli kullanılması ve hastaların güzelleşme müddetlerinin önüne geçmek emeliyle yapılan araştırmada hastaların yüzde 35’inin kan kıymetlerinin düşük olduğu belirlendi. Prof. Alkış, DSÖ’nün cerrahi operasyonlarda gereksiz kan nakillerinin önlenmesi için ‘hasta kan idaresi modeli’ni önerdiğini söyledi. Prof. Dr. Alkış, bir hastanın kan bedelini tedaviyle olağan seviyeye çıkarmak için 4 ila 8 haftaya gereksinim olduğunu, bu yüzden ameliyat hastalarının kan kıymetlerini daha evvel ölçtürmelerinin çok kıymetli olduğunu belirtti. Alkış, böylelikle ameliyat sırasında hem gereksiz kan nakillerinin önleneceğini hem de hastanın güzelleşme sürecinin uzamamış olacağını kaydetti.
‘Tüm Türkiye’yi taradık’
Prof. Dr. Alkış, DSÖ’nün bu modeli tüm ülkelere bilhassa cerrahi hastalar ve dâhiliye hastalar için önerdiğini vurgulayarak, “Ancak bu teklif birtakım datalarla de desteklenmesi gerekiyor. Yaptığımız bilimsel çalışmada birinci sefer ortaya bir Türkiye verisi koyduk. Tüm Türkiye coğrafyasını tarayarak 61 merkez 6 bin 100 hastanın cerrahiye girmeden evvelki kan durumlarını taradık. Kan bedelleri düşükse bu hastalar kan nakillerine maruz kalıyorlar. ‘Ameliyatlar sırasında bu hastalara çok fazla kan vermek zorunda kalıyor muyuz’ diye çalışma yaptık. Bilhassa ortopedi, kalp, beyin, bağırsak ameliyatına girecek hastalarımız, ameliyat öncesi, sırası ve sonrasında kan gereksinimleriyle ilgili neler yapmışız onu araştırdık. Dünya ülkeleriyle paralel bir sonuç bulduk” dedi.
‘Hastalar bu farkındalığı bilmeli’
Kan kıymetleri çok düşük olan hastalara ameliyat sırasında çok fazla kan nakli yapıldığını kaydeden Prof. Dr. Alkış, “Bu kan nakilleri kan kaynaklarının kullanılması ve tüketilmesi manasına geldiği üzere hasta açısından bakarsak da cerrahi nedenle olan iyileşmeleri ve hastaneye yatış müddetlerini geciktiriyor. Bununla birlikte gereksiz kan nakilleri birtakım yan tesirleri beraberinde getiriyor. Kızılay Kan Merkezi tüm kan nakilleri için istekli vericilerden kan temin ediyor. Aslında kaynakları sonlu. Gerçek kana muhtaçlığı olan hastalarda da kullanılmak üzere bu kaynakları gerçek kullanmak ismine cerrahi hastalarda tedavi edilebilir kansızlıklar olduğunda tedavi ettik. Kan transferi yapmıyorsak hasta odaklı çalışarak hastamızın sonucunu güzelleştiriyoruz. Bir yandan da kan merkezlerimizin kan kaynaklarını tasarruflu kullanmış oluyoruz. Gerçek gereksinimi olan hastalara saklıyoruz. Hastalar bu farkındalığı kesinlikle bilmeleri gerekiyor” diye konuştu.
